بررسی تفاوت بین چمن طبیعی و مصنوعی از چند زاویه مورد توجه است خصوصا اینکه برای چمن مصنوعی نسبت به چمن طبیعی دامنه کاربرد وسیع تری قائل هستیم.
چمن مصنوعی مانند چمن طبیعی نیاز به مراقبتهای حین کاشت و بعد از سر برآوردن از خاک ندارد. نیاز به آبیاری و چمنزنی ندارد و نیاز به آب و هوای خاصی برای رشد و سبز ماندن هم ندارد.
علاوه بر کاربرد، عوامل طبیعی مثل نوع خاک زمین و آب و هوا، عامل انسانی مثل وجود یا عدم وجود نیرویی که به چمن رسیدگی کند و عوامل دیگر مثل قیمت هم در بررسی تفاوت بین این دو چمن قابل بحث است.
اما پیش از هر چیز سادهترین تفاوتی که در نظر میآید در خود واژهها قابل بحث است؛ طبیعی بودن و سر از زمین برآوردن یا مصنوعی بودن و از کارخانه بیرون آمدن. در عین حال برای همه خوشایند است که روی فرش طبیعی از چمن راه بروند یا دراز بکشند، فوتبال بازی کنند و در مناظر جلو خانهشان هم چمن طبیعی داشته باشند.
شاید هم در رویای خیلی از ما ایستادن پشت ماشین چمن زنی و رسیدگی به چمنهای حیاطمان در روزهای تعطیل یک تفریح خوشایند باشد. اما آیا این امکان برای همه فراهم است؟ آیا همه شرایط آب و هوایی مناسب برای پرورش چمن طبیعی را دارند؟
آیا اگر لازم است که قسمتی از طراحی داخلی شرکت یا محیط کارمان را با چمن بپوشانیم امکان کاشت چمن طبیعی را داریم؟ آیا اگر زمین سرپوشیدهای برای فوتبال داریم میشود در آن از چمن طبیعی مراقبت کرد؟
تمام این ها سوالاتی است که پاسخ به آن تفاوت چمن مصنوعی و طبیعی را برایمان آشکار میکند. چرا که بخش مهمی از این تفاوت علاوه بر اینکه در ساختار طبیعی و مصنوعی آنها است، به کاربرد آنها مربوط میشود
چمن مصنوعی چیست؟
چمن مصنوعی در واقع محصولی چمن مانند است که دارای ظاهر و ماهیت خشن تری است. اما با تغییر رنگ کاملا شبیه به چمن های طبیعی است و دارای مزایای زیادی است. این چمن متراکم تر، مقاوم تر و نیازمند نگهداری بسیار کمتری است و مشکل رشد تخم چمن در زمین های غیر حاصلخیز را نیز حل نموده است. چمن مصنوعی در مناطقی به کار می رود که امکانات لازم برای رشد چمن های طبیعی فراهم نیست و یا این که نگهداری آن به نحو مطلوب، غیر ممکن یا مشکل باشد. این نوع کفپوش ها عمدتا در استادیوم های ورزشی و یا برای فضای بیرونی به کار می روند.
انواع چمن مصنوعی
برخلاف تصور افکار عمومی چمن مصنوعی فقط مختص به ورزش فوتبال نیست و دارای کاربرد های بسیاری است و حتی در اماکنی که بنا به محدودیت هایی نمی توان از چمن طبیعی استفاده کرد می توانید از چمن های مصنوعی که دارای قابلیت های بالا و عمر طولانی هستند استفاده کنید. به طور کلی انواع چمن مصنوعی را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
• چمن های مصنوعی برای زمین فوتبال و زمین های مینی فوتبال
• چمن های مصنوعی مخصوص محوطه سازی و پارک سازی
• چمن های مصنوعی با کاربرد تزیینی برای پنت هاوس ها و روف گاردن
• چمن های مصنوعی مخصوص محیط های پرتردد و اماکن آموزشی و بلوار ها
مهمترین ویزگی ها و تفاوت های چمن های طبیعی و مصنوعی
سرمایه گذاری اولیه
سرمایه گذاری اولیه در چمن مصنوعی ۹۰ تا ۹۵ درصد هزینه دارد، این در حالی است که چمن طبیعی نیازمند سرمایه گذاری اولیه ۶۵ تا ۷۰ درصد است. همچنین هزینه نصب اولیه چمن طبیعی پایین است اما هزینه نگهداری سالانه بالایی دارد و نیازمند شارژ مالی مستمر است، این در حالی است که چمن مصنوعی هزینه نصب اولیه بالایی دارد اما هزینه نگهداری سالانه آن پایین است. با مقایسه هزینه های نگهداری سالیانه چمن طبیعی و چمن مصنوعی ، به این نتیجه می رسیم که چمن مصنوعی بصرفه تر و اقتصادی تر است.
تعمیر و نگهداری
مراقبت و نگهداری از چمن طبیعی چهار برابر چمن مصنوعی هزینه در پی خواهد داشت، موارد مربوط به مراقبت و نگهداری چمن طبیعی شامل کود دادن، چمنزنی، آبیاری، نگهداری و مراقبت دائمی و غیره است و در کشورهای پیشرفته برای نگهداری و رشد بهتر چمنهای طبیعی از ماشینهایی استفاده میکنند که دارای سوخت فسیلی هستند که این مساله موجب تولید گازهای گلخانههای میشود، علاوه بر این استفاده از کود، مواد شیمیایی، آب، هزینههای مراقبت و نگهداری چمنهای طبیعی را بالا میبرد در حالی که چمنهای مصنوعی نیازمند آبیاری نیستند و کود و مواد شیمیایی نمیخواهند و مراقبت از آنها جنس دیگری دارد.
مراقبت و نگهداری چمنهای مصنوعی پنج تا ۱۰ درصد هزینه در پی خواهد داشت، در چمنهای طبیعی هزینههای مراقبت و نگهداری معادل ۳۰ تا ۳۵ درصد است.
دوام
چمنهای طبیعی دوام زیادی در برابر فرسایش ندارند و نیازمند استراحت در مدت زمان معینی پس از انجام تمرین روی آن ها هستند و این در حالی است که چمن مصنوعی نیاز به استراحت پس از انجام تمرینات ندارد. طبق محاسبات صورت گرفته استفاده از چمن مصنوعی در قیاس با چمن طبیعی ۱۰ سال مقرون به صرفهتر خواهد بود
در چمن طبیعی امکان تمرین بیش از ۲۰ ساعت تمرین در هفته برای ورزشکاران نیست اما چمن مصنوعی از ظرفیتی هفت تا هشت برابری نسبت به چمن طبیعی به منظور مدت زمان انجام بازی برخوردار است و میتوان ورزشهای مختلف را روی آن انجام داد و طبق محاسبات سالانه میتوان معادل ۳۰۰۰ ساعت از چمن مصنوعی استفاده کرد.
چمن مصنوعی و نقش آن در ذخیره منابع آب
شاید مهمترین عاملی که در کانادا و آمریکا سالها پیش به آن توجه شده و امروزه بیش از هر زمان دیگری لازم است در ایران هم رعایت شود بحث میزان مصرف آب در نگهداری و رشد چمن طبیعی است.
پیشرفت علم و تکنولوژی تنها راهی است که میتواند سرمایههای محدود طبیعی را برای ما حفظ کند و تضمین کننده ادامه حیات بشر برای نسلهای آینده باشد. به همین دلیل است که شاید تا سالهای آینده باید با چمن طبیعی خداحافظی کرد و همه پوششهای سبز با ویژگیهای پوششی چمن طبیعی را به چمن مصنوعی سپرد.
در عین حال برآورد هزینهای نیز بخشی از تفاوت چمن طبیعی با چمن مصنوعی را آشکار میکند. در اینجا موضوع هزینههای کوتاه مدت و بلند مدت اهمیت پیدا میکند و صرفه اقتصادی چمن مصنوعی روی خود را نشان میدهد.
علاوه بر این برای محلهای پر رفت و آمد مانند باغها و تالارها و رستورانها، محلهای بازی کودکان در مهدکودکها و سایر مکانهایی که اگر چمن طبیعی در آنها کاشته شود باید تابلو “ لطفا وارد چمن نشوید” هم نصب شود بنابراین تنها راهی که هم صرفه اقتصادی دارد و هم باعث بهرهمندی تمام افراد از چمن میشود، نصب چمن مصنوعی و ماندگار کردن سبزی و سرزندگی برای آنها است.
چمن مصنوعی در واقع همان محصول پادری چمن مانندی است که دارای ظاهر و ماهیت خشن تری است. این چمن در مقایسه با چمن طبیعی متراکم تر، مقاوم تر و نیازمند نگهداری بسیار کمتری است .
چمن مصنوعی در مناطقی به کار می رود که امکانات لازم برای رشد چمن های طبیعی فراهم نیست و یا اینکه نگهداری آن به نحو مطلوب، غیرممکن یا مشکل باشد. این نوع کفپوش ها عمدتا در استادیوم های ورزشی به کار می روند.
طبق محاسبات آمریکاییها هر زمینه زمین طبیعی بزرگ سالانه معادل یک میلیون گالن آمریکایی آب نیاز دارد که هر هزار گالن آمریکایی معادل ۳.۷۸ مترمکعب است که رقمی معادل سه میلیون و ۷۸۵ هزار و ۴۱۱ لیتر در طول سال میشود.
زهکشی
مورد دیگر عدم ماندگاری آب روی چمن است، چمنهای طبیعی در زمان بارندگی دچار آبگرفتگی بیشتر میشود، اما چمنهای مصنوعی به دلیل ماهیتی که در زمینه زهکشی دارند با سرعت بیشتری می توان آب گرفتگی به وجود آمده در آنها را تخلیه کرد.
مقایسه مزایای کاربردی چمن مصنوعی و چمن طبیعی
چمن طبیعی | چمن مصنوعی |
الف) مزایای کاربری و ایمنی
-استفاده محدود و کوتاه مدت حداکثر تا 350ساعت در سال -عدم امکان استفاده در مواقع آبیاری و بارندگی های شدید -ناهمواری سطح زمین در اثر رشد غده ای و تراکم و ایجاد -توده های ریشه ای ودر نتیجه انحراف توپ و آسیب دیدگی ورزشکاران | -استفاده دایمی و همیشگی بطور متوسط 3000 ساعت در سال امکان بازی در مواقع بارندگی های شدید یکنواختی سطح زمین در تمامی ابعاد و سطوح زمین از لحاظ ظاهری و کاهش خطاهای ناشی از عیوب زمین در حین بازی |
ب) هزینه نگهداری
نیاز به آماده سازی کاشت و نگهداری زمین هزینه های بذر و کاشت و نگهداری زمین نیاز به وجین و چمن زنی نیاز به استفاده از سموم دفع آفات نباتی | عدم نیاز به کاشت و نگهداری زمین حذف هزینه های بذر و کاشت عدم نیاز به آبیاری و سیستم آبرسانی عدم نیاز به چمن زنی عدم نیاز به استفاده از سموم آفات نباتی |
ج) مزایای زیست محیطی
نیاز به مصرف زیاد اب شیرین و کاهش و اتلاف آب | عدم نیاز به مصرف و صرفه جویی وسیع در منابع آبی و هزینه های مصرف آب |
با میزان آبی که در طول سال برای نگهداری و آبیاری چمن طبیعی مصرف می گردد می توان یک جنگل انبوه اطراف زمین های ورزشی ایجاد کرد و باعث سلامت و شادابی هرچه بیشتر محیط زیست و پاکسازی طبیعت گردید.